مصاحبه زیر که می خوانید حاصل گفتگوی ماهنامه  بانکداری آینده  شماره 16 و 17 ویژه ششمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت با دکتر فرامرز خالقی مدیرعامل داده ورزی سداد است. که در آذر و دی ماه 95 به چاپ رسیده است.

  فناوری های نوین در دو دهه گذشته هم در نحوه ی عملکرد کسب و کارهای بانکی در دنیا موثر بوده و هم پایه ی ایجاد کسب و کارهای جدید مانند بانکداری الکترونیک بوده است؛ در کشور ما نیز اگر به تاریخچه صنعت بانکی نگاهی شود می توان ورود بانکداری الکترونیک به کشور در اوایل دهه 70، راه اندازی شبکه شتاب در سال 1381، شروع به کار شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) در زمستان سال 1390 را بعنوان نمونه در نظر آورد. با توسعه و گسترش کسب و کارهای جدید به مرور زمان نقش فناوری اطلاعات در صنعت بانکی به گونه ای شده است که بانکها لازم بود به صورت متمرکز و در مجموعه های تخصصی نسبت به رفع نیازهای متنوع فناوری اطلاعاتی خود اقدام نمایند.
بانک ملی ایران نیز به عنوان بزرگترین نهاد بانکی جهان اسلام، در سال 1378 با هدف بهره مندی بیشتر از قابلیت های فناوری اطلاعات و رفع نیازهای رو به گسترش بانکی در فضای رقابتی، اقدام به تاسیس شرکت داده ورزی سداد نمود. این شرکت بعنوان بازوی فناوری اطلاعات بانک، از بدو تاسیس تاکنون همگام با انتظارات و خواسته های مشتریان بانکی، با ایجاد روندی پویا و بهره برداری صحیح و اصولی از ابزارهای نوآورانه در سالهای اخیر موجب ایجاد مزیت رقابتی در این حوزه برای بانک ملی ایران شده است.
در حال حاضر مجموعه‌ای توانمند و تخصصی با کادری مجرب متشکل از مدیران، مشاوران، کارشناسان و تکنیسین‌های امور فناوری اطلاعات در قالب شرکت داده ورزی سداد و شرکتهای زیرمجموعه طیف گسترده‌ای از خدمات مشاوره، طراحی، تولید، تأمین، مدیریت، نظارت، راهبری و پشتیبانی راه حل ها و سیستم ها در حوزه‌های سخت افزار، نرم افزار و ارتباطات را به ادارات مرکزی، ادارات امور شعب، شبکه شعب و مشتریان بانک ملّی ایران ارائه نمایند.
به منظور آشنایی بیشتر با این مجموعه، در آستانه برگزاری ششمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت گفتگویی را با فرامرز خالقی مدیرعامل جدید این شرکت ترتیب داده ایم. فرامرز خالقی که از مدیران نام آشنای حوزه فناوری اطلاعات است دارای سوابق متعددی است که از آن جمله می توان به مدیرعاملی شرکت داده پردازی ایران و شرکت فناوری و راه حل های هوشمند سپهر، ریاست هیات مدیره شرکتهای خدمات انفورماتیک نوین کیش، داده ورزی فرادیس البرز و توسعه ریز کامپیوتر ایران،  معاونت شرکت خدمات انفورماتیک، عضویت در هیئت مدیره های سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات فن آوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات انفورماتیک ایران و همچنین ریاست مرکزآموزش عالی انفورماتیک (علمی- کاربردی) شرکت داده پردازی ایران اشاره کرد.
از او خواسته ایم که در این مصاحبه، توصیفی از فضای کسب و کار در کشور، مختصری درباره  مجموعه تحت مدیریتش و همچنین تصویری از افق پیش روی برای مجموعه سداد و صنعت بانکی  ارایه نماید.
آن چه در ادامه می آید  حاصل گفتگوی ما با ایشان بوده است.

 فضای حاکم بر کسب و کار بانکداری الکترونیک در کشور را چگونه ارزیابی می فرمایید؟
کسب و کار بانکداری الکترونیک در کشور در فضای تحریم های اقتصادی که بیشتر حول تحریم های بانکی متمرکز بود دوران رشد و توسعه خود را در کشور گذرانده است. مولفه تحریم ها و قطع ارتباط با دنیای خارج از کشور، هویت خاصی را برای بانکداری الکترونیک ما به وجود آورده است. قطع ارتباط با شبکه سوئیفت، در اختیار نبودن منابع مالی بانکی، عدم امکان ارتباط با شبکه های پرداخت جهانی نظیر ویزا و مسترکارت، دشواری در تهیه و پشتیبانی نرم افزاری و سخت افزاری و مواردی اینچنینی هر یک به سهم خود در هویت بخشی به کسب و کار بانکداری الکترونیکی کشور تاثیر داشته و آن را دستخوش یک سری تغییرات نموده است. از طرف دیگر تحریم ها و شرایط، تاثیر خود را بر وضع قوانین و مقررات رگولاتوری حاکم در این بخش داشته است.
به دیگر سخن از سال 2001 به مدت 15 سال ما تحریم بوده ایم؛ کارشناس و متخصص ما در شرایط تحریمی رشد و پرورش یافته، قوانین حتی خود قانون گذاران ما در این شرایط خود را تعریف کرده اند و به طور کلی تحریم ها در کلیه شئونات کسب و کار تاثیر گذار بوده است حال با برداشته شدن تحریم ها شرایط جدیدی به وجود آمده است که لازم است در آنها ایفای نقش نماییم. چالش های امروز ما بیشتر از جنس نگرش ما به کسب و کار است که در اثر مرور زمان به آن عادت کرده ایم. امروز لازم است در شرایط رقابتی خود را عرضه نماییم. مولفه های بسیار زیادی فضای جدید کسب و کار دارد که باید در ارتباط با آنها خود را دوباره بازمهندسی و تعریف نماییم.

  برای بازمهندسی کسب و کار  متناسب با فضای جدید کسب و کار که بیان داشتید چه باید کرد؟
از سال گذشته تحریم ها به مرور زمان در حال کم رنگ شدن است یعنی به مرور زمان و به موازات آن فضای کسب و کار هر روز رقابتی تر خواهد شد تا جایی که شاید روزی لازم شود با برترین های صنعت بانکی دنیا مواجه شویم. بنابراین لازم است ما بعنوان شرکتهای فعال در این بازار، یک شناخت جامع و به دور از هیجان و  آشفتگی از شرایط فعلی به دست آوریم و بعد از آن نسبت به ترسیم نقشه راه و تدوین استراتژی های خود اقدام نماییم و این کاری است که لازم بوده در یکسال گذشته در دستور کار شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات کشور باشد.
از طرف دیگر رگولاتور و قانون گذار که سرعت آن ذاتاً از فعالان حوزه کسب و کار پایین تر است نیاز است که خود را بازسازماندهی نماید تا با یک ساختار چابک تر و با قابلیت انعطاف در زمان های کوتاه با وضع قوانین و یا حتی حذف قوانین زاید شرایط را برای کسب و کارهای نوآورانه جدید تسهیل نماید.
 نقش بانک‌ها در مواجهه با مدل‌های کسب‌و‌کار نوآورانه چیست؟
در بانکداری مانند هر حوزه دیگری، مدل کسب و کار لازم است بر اساس نیازهای مشتریان طراحی شود. مدل باید به گونه ای طراحی شود که برای مشتریان ارزشهای بلند مدت خلق کند. در بانکداری سنتی کل زنجیره ارزش از ابتدا تا انتها توسط بانک و در یک ساختار غیر منعطف تعریف شده است. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی ها شاهد حضور کسب و کارهای نوظهور بعنوان بازیگران جدید در صنعت بانکداری هستیم که در زنجیره ارزش بانکی خواهان سهم هستند. با حضور جدی این بازیگران در بازار، دو اتفاق و بهتر است بگوییم دو تحول بزرگ رخ داده است: اول اینکه زنجیره خلق ارزش برای مشتریان دچار دگرگونی شده است و بعد اینکه با توجه به اینکه کسب و کار جدید مدام در حال خلق شدن هستند، زنجیره ارزش مدام در حال تغییر و تحول است و مانند قدیم دیگر تصور یک زنجیره ارزش با یک حجم فعالیت در قالب یک مجموعه ثابت، وچود ندارد.
به عقیده من، بانکها اگر بخواهند در صنعت و حوزه رقابتی خود پیشرو باشند ناگزیر هستند که با آغوش باز پذیرای بازیگران جدید حوزه تکنولوژی باشند و در زنجیره ارزش خود، هوشمندانه تغییرات را ایجاد نمایند. این مهم است که اقدام در این رابطه را قبل از تحمیل شرایط بازار ناشی از اقدام دیگر رقبا، به انجام رسانند.
 به نظر شما در ارتباط با مشتریان بانکی چه باید کرد؟
در ارتباط با مشتریان که بزرگترین سرمایه ما محسوب می شوند ابتدا بپذیریم که در انتخاب روش ارتباط با ما اختیار کامل دارند. یعنی یک مشتری مختار است شیوه بانکداری سنتی و یا بانکداری الکترونیکی را برای رفع نیاز بانکی خود انتخاب نماید. اگر ما می خواهیم او بانکداری الکترونیک را انتخاب کند لازم است بر روی تجربه و برداشت مشتری از خدمات و سرویس هایی که ارایه می دهیم  حساس باشیم و با بهبود تجربه کاربری، وی را مجاب کنیم که بانکداری الکترونیک را برای رفع نیازهای بانکی خود انتخاب نماید.
برای این هدف هم بایستی ابتدا درک درستی از نیازهای کاربران اعم از نیازهایی که او خود به درستی تشخیص می دهد و همچنین نیازهای پنهان او داشته باشیم و سپس در طراحی و معماری سیستم های بانکداری الکترونیک این نیاز را پاسخ گو شویم. در نتیجه لازم است آینده پژوهی و نگاه دایمی به مشتری و نیازهایش را در اولویت فعالیتهای خود قرار دهیم.
 ارایه خدمات بانکی در بستر شبکه های اجتماعی از جمله موضوعات اساسی حال حاضر در صنعت پرداخت دنیا است ما در ایران در این زمینه چه گام هایی را باید برداریم؟
ارایه خدمات بانکی در بستر شبکه های اجتماعی در سالهای اخیر در دنیا توجهات را معطوف به خود نموده است. مثلاً فیدور بانک، بانکی است که در بستر شبکه اجتماعی فیس بوک خدمات بانکی ارایه می نماید و یا بانکهایی هستند که از طریق شبکه های پیام رسان قصد ارایه خدمات بانکی را دارند. بانکداری اجتماعی بعنوان تحولی در صنعت بانکداری محسوب می شود و ما نیز در شرکت داده ورزی سداد بر روی آن در حال طراحی محصولات نوآورانه و خلاق در این زمینه هستیم.
به طور کلی در زمینه نوآوری در صنعت بانکی لازم است در داخل کشور به موقع نوآوری ها را شناسایی نماییم و در مرحله بعد این نوآوری ها را متناسب با شرایط و ضوابط داخلی، بومی سازی و سپس سرویس های مبتنی بر این نوآوری ها را عرضه نماییم و با بهبود مستمر تجارب کاربری مشتریان سعی در ایجاد رضایتمندی و افزایش مشتریان داشته باشیم.
همان طور که بیان شد رگولاتور لازم است یک تعادل، نظم و سرعتی در ایجاد مقررات و همچنین حذف مقررات زاید به منظور ترویج نوآوری در حوزه بانکی داشته باشد. زیرا تکنولوژی صبر و شکیبایی قابل اعتنایی ندارد و هر گونه تأخیر در این زمینه، فرصت از دست رفته خواهد بود. اختلاف فاز زمانی بین ورود تکنولوژی در کشور و وضع مقررات مربوطه باید به حداقل زمان ممکن برسد. بانک مرکزی شاید بتواند یک نقشه راه و چارچوب طراحی کند که نقش هر بازیگر اعم از بانک، شرکتهای پرداخت(psp)و سایر فعالان حوزه مشخص باشد و در عین رقابت بتوانند با یکدیگر مثلا در قالب به اشتراک گذاری اطلاعات همکاری نمایند.
 برگردیم به شرکت داده ورزی سداد، لطفا به طور خلاصه برای خوانندگان بانکداری آینده این شرکت را معرفی نمایید.
شرکت سداد یکی از بزرگترین و قدیمی ترین شرکتهای فعال در زمینهIT  بانکی کشور است. این شرکت که 76 درصد از سهام شرکت متعلق به بانک ملی ایران و 24 درصد متعلق به بانک مرکزی است، کل زیر ساختIT بانک ملی اعم از سخت افزار و نرم افزار را تحت پوشش قرار می دهد.
ساختار شرکت به صورت هلدینگی سازمان دهی شده است که بالغ بر1800 نفر پرسنل را در بر می گیرد. هلدینگ داده ورزی سداد بعنوان زیرمجموعه دو شرکت پشتیبانی  افزارهای داده ورزی سداد (پارس) با فعالیت پشتیبانی شعب بانک ملی و پشتیبانی مشتریان بانکی در کل کشور و شرکت خدمات نوین داده ورزی سداد که یک شرکت PSP است با فعالیت ارایه خدمات و سرویس های واگذاری، پشتیبانی، نگهداری درگاه های پرداخت بانک ملی را در ساختار خود دارد.
در شرکت داده ورزی سداد هم تمرکز بر طراحی، ایجاد و بهره برداری از سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری بانک است که می توان سامانه اینترنت بانک بانک ملی ایران (بام) و سامانه های چکاوک، دفتر کل، تسهیلات و سماح و همچنین نگهداری از مراکز داده و پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری بیش از 350 سامانه بانک ملی مورد استفاده در شعب بانکی و یا ادارات و مشتریان بانک ملی و گروه پروژه های طراحی، ایجاد و پشتیبانی مراکز داده، گسترش شبکه های ارتباطی و پروژه های حوزه امنیت اطلاعات را نام برد؛.
 گویا در ششمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت در بخش جشنواره دکتر نوربخش با سامانه بانکداری الکترونیک بانک ملی ایران (بام) حضور دارید لطفا توضیحاتی در رابطه با این سامانه ارایه فرمایید.
سامانه بام خدمات بانکداری الکترونیکی را مبتنی بر تجربه مشتریان ارائه نموده و یک واسط کاربری پویا و جدید بر روی بستر و سیستمهایIT است. همچنین با بکارگیری معماری وب گرا و بر پایه ویجت، ویژگی‌هایی از قبیل: سفارشی سازی و شخصی سازی؛ یکپارچه‌سازی سرویس‌های ارائه شده و قابلیت تنظیم و انتخاب سرویس طبق سلیقه‌ی هر کاربر را دارا می باشد. مزیت بام نسبت به محصولات مشابه، افزایش محسوس کیفیت و یکپارچگی در طراحی تجربه کاربری (User Experience) است و چون یکی از ویژگی های بام Omni channel بودن است کاربر می تواند یک تجربه کاربری یکپارچه و بدون مرز را داشته باشد. با توجه به ارایه سرویس ها بر اساس نیاز هر مشتری، رضایت مشتریان به طور محسوسی افزایش پیدا می کند.
از نگاه بانک بعنوان ذینفع اصلی Lean Portal بودن سامانه بام، زمان کوتاه جهت اعمال تغییرات و همچنین انعطاف پذیری بالای سامانه مورد توجه است که یک جور راحتی جهت مدیریت بر حوزه های طراحی و مدیریت صفحه ها و فرم ها، طراحی محتوا، گروههای مشتریان و همچنین مدیریت ویجت ها فراهم می کند. از دیگر ویژگی های مهم این سامانه این است که امکان بازاریابی دیجیتال را نیز برای بانک فراهم می نماید که در نوع خود بی نظیر است. به طور کلی المان های بانکداری الکترونیکی در سامانه بام به گونه ای است که به راحتی و افتخار بگوییم یک خدمت متمایز ارایه شده است که دارا بودن 800 هزار کاربر در مدتی کمتر از یک سال نشان از استقبال جامعه مشتریان دارد که ان شاءالله به زودی آمارهای بالاتری را در این رابطه گزارش خواهیم کرد؛ زیرا تمام تلاش خود را برای افزایش رضایتمندی مشتریان به انجام خواهیم رساند.
 با توجه به اینکه به تازگی هدایت شرکت داده ورزی سداد را برعهده گرفته اید ماموریتها و اهداف خود را برای افق پیش رو بیان فرمایید.
در برنامه های آتی شرکت سداد، همکاری و حرکت یکپارچه و هدفمند کلیه شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ سداد به منظور ایجاد سینرژی و هم افزایی در تحقق اهداف و رسالت خطیر گروه بعنوان یک سیاست کلان و راهبردی مد نظر خواهد بود. همچنین همفکری و تعامل با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک ملی ایران به منظور هم راستایی و حصول نتیجه مطلوب در سرلوحه فعالیتها خواهد بود. به اعتقاد بنده، فضای تعامل گروه سداد با بانک ملی ایران بعنوان مقام بالادستی خود و همچنین کلیه واحدهای هم راستا با مسوولیتهای گروه ترمیم اساسی شده است.
شخصاً بر این باورم که  فضای  تعامل  و بویژه همدلی و همسویی  فی مابین گروه سداد با بانک ملی ایران بعنوان سیاستگزار کلان و مقام بالادستی خود و همچنین کلیه واحدهای هم راستا با مسوولیتهای گروه ترمیم اساسی ایجاد خواهد شد.
 حضور جناب آقای حسین زاده مدیرعامل محترم بانک ملی ایران در مراسم تودیع و معارفه اینجانب و سخنرانی مبسوط ایشان در رابطه با سیاستهای کلان در حوزه حمایت از شرکتهای دانش بنیان در حوزه فناوری اطلاعات و تاکید بر پشتیبانی ﻫﻤﻪ جانبه از گروه (هلدینگ) سداد (که به تبع این حمایت علنی و بی سابقه، قطع به یقین بار مسولیت مضاعف بر دوش اینجانب قرار می دهد) و همچنین حضور جناب آقای خاتونی معاون محترم فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک ملی ایران و سخنرانی تخصصی ایشان بر روی چالش های اصلی رشد و توسعه فن آوری اطلاعات و تأکید بر دوری از انحصار گرایی و پایبند بودن به اصل تعامل، همه موارد علاوه بر شفاف سازی مسیر پیش روی گروه سداد، نشانه ای برای بازگشایی فصلی نو در فعالیتهای گروه سداد است که لازم است فرصت و امعان نظر مدیران ارشد را مغتنم شمرده و  با همکاری مدبرانه و برقراری تعامل مناسب با تمامی واحدهای ذیربط در بانک ملی ایران، ادارات کل، شعب و کارشناسان و مدیران محترم و در قالب یک مجموعه واحد نسبت به پیگیری اهداف تا حصول نتیجه مطلوب گام های موثری برداریم.
بر این اساس اگر بخواهم مهمترین برنامه های خود را در این مجال بیان نمایم، تقویت حس یکپارچه گی و همکاری در گروه شرکتهای سداد به منظور ایفای مسئولیت های محوله، تعامل مناسب با بانک ملی ایران و کلیه واحدهای مرتبط در راستای ماموریت های گروه، تقویت زیرساختهای شبکه ای و ارتباطی و ایجاد دیتاسنترهای مجهز و جدید متناسب با نیازهای روز بانک ملی ایران، توسعه تجاری سامانه بانکداری الکترونیکی بام، حرکت به سوی مشتریان بانکی و تلاش بی وقفه و مستمر در جهت کشف و پاسخ گویی به نیازهای آنها، خلق هویت خلاق، نوآور و پیش رو برای سداد، حمایت از شرکتهای دانش بنیان و استارت آپ ها و توجه ویژه به آموزش در راستای ارتقاء سطح کیفی نیروهای فعلی و تلاش برای تربیت و جذب نیروهای جوان و با استعداد، رئوس فعالیتهایی است که در آینده نزدیک با تلاش و زحمات مستمر کلیه پرسنل مجموعه سداد برنامه ریزی و اجرایی خواهد شد.
 در پایان اگر مطلبی باقی مانده است بیان فرمایید.
همان طور که در ابتدای عرایضم بیان کردم امروز شرایط بازار فناوری اطلاعات بانکی یک شرایط ویژه است یک مرحله گذار در پیش داریم که  لازم است به سرعت ولی با دقت و حساسیت بالایی از آن عبور کنیم. بدون شک برای رویارویی با شرایط جدید لازم است در تمامی ابعاد کسب و کار بازنگری نماییم و بدون شک در این مسیر همراهی بانک مرکزی بعنوان رگولاتور  مورد نیاز است.
فرصتهای کسب و کار در لحظه خلق و در لحظه دیگر از دست خواهند رفت. هوشمندی و موقعیت شناسی، تعامل با بازیگران جدید در زنجیره ارزش بانکی و حمایت از شرکتهای دانش بنیان و در نهایت بهره گیری از مشاوران جهانی در حوزه های مختلف اعم از فنی، حقوقی، بازاریابی الزامات حضور در بازار رقابتی در شرایط کنونی است.

 فایل مصاحبه  (پیوست 1 و 2 و 3) قابل مشاهده است.